ძველი აღთქმის ხანაში ჩვენი წინაპრები გამორჩეულ პატივს მიაგებდნენ მზის ღვთაებას, ქალღმერთ “ბარბალეს”, იგივე “ბარბოლს”, რომელიც ითვლებოდა ასევე ქალების, დედობრივი ძალებისა და ნაყოფიერების მფარველ ღვთაებად. სხვათა შორის, სიტყვა “ბორბალი” პირდაპირ უკავშირდება მზის ღვთაების – “ბარბოლის” სახელს.
კვირის დღეთაგან მზის დღედ ითვლებოდა კვირა – დღე, რომელსაც ძველქართულად ერქვა “მზისა”, ანუ “საუფლო”. ზამთრის მზის ბუნიობის დღეს – თანამედროვე კალენდრით 21 დეკემბერს, იმართებოდა ქალღმერთ ბარბალესადმი მიძღვნილი დიდი დღესასწაული “ბარბალობა” – რიტუალური ლოცვებით, გალობით, ჰიმნებითა და ფერხულით. ბარბალესადმი მიძღვნილი იმჟამინდელი სიმღერა ახლაც არის შემონახული ქართულ ხალხურ ეპოსში: “მზე შინა და მზე გარეთა, მზევ შინ შემოდიო”. ბარბალეს უძღვნიდნენ რიტუალურ შესაწირავს: რძის ფაფას, ხაჭაპურს და რა თქმა უნდა, ისეთ უძველეს ქართულ კერძს, როგორიცაა მისი უდიდებულესობა ხინკალი! ბარბალობის დღესასწაულით იწყებოდა ძველად საქართველოში ახალი წელი…
ხინკალი უნიკალური კერძია, რადგანაც შეიცავს ქართველი კაცის მენიუს ყველა აუცილებელ კომპონენტს: პურს, ხორცს, სხვადასხვა სანელებელს. სახინკლე ცომისთვის ვარგისია ხორბლის ფქვილის სამივე სახეობა: შავი, რუხი, თეთრი.
მასალა:
ღორის , საქონლის ან ცხვრის ხორცი – 1 კგ.
ხახვი – 5 თავი
კვერცხი – 1 ცალი
მწვანილი, ძირა, პილპილი, წიწაკა, მარილი გემოვნებით.
მომზადება:
ძროხის, ღორის ან ცხვრის ხორცის(შეგიძლიათ აურიოთ ცხვრის და საქონლის, ან ღორის და საქონლის ერთად, უფრო გემრიელი გამოვა) რბილი ნაჭერი დავჭრათ და ხახვთან ერთად ხორცსაკეპ მანქანაში გავატაროთ. ავურიოთ შიგ დანაყილი პილპილი,წიწაკა, მარილი, ოხრახუში, ქინძი, ქონდარი, იმდენი თბილი წყალი, რამდენსაც შეიწოვს ხორცი (დაახლოებით ერთი ჩაის ჭიქა).
მოვზილოთ მაგარი ცომი ოდნავ მარილიანი ნახევარი ლიტრა წყლითა და კვერცხით.
რაც უფრო დიდხანს იზილება ცომი, მით უფრო ძარღვიანი ხდება და ხარშვისას ნაკლებად იშლება, თან უფრო გემრიელიც გამოდის. ამბობენ, ხინკლის კანი მოხარშვის შემდეგ რომ გლუვი, კრიალა და სასიამოვნო შესახედაობისა იყოს, ცომის მოზელვამდე ფქვილში უნდა გაიხსნას ერთი ათქვეფილი კვერცხის წყალხსნარი.
კარგად გავაბრტყელოთ, გამოვჭრათ სპეციალური ხის საჭრელით და კიდევ გავაბრტყელოთ. თითოეულ ცომზე მოვათავსოთ ერთი ს/კ. მომზადებული ხორცის ფარში, მოვახვიოთ და ისე შევუკრათ პირი, რომ მოხარშვისას არ გაიხსნას.
მომზადებული ხინკლები ჩავყაროთ მარილიან ადუღებულ წყალში და ვხარშოთ. ქვაბი დროგამოშვებით ვატრიალოთ, რომ ხინკალი ძირზე არ მიეკრას. როცა ყველა ხინკალი წყლის ზევით ამოტივტივდება, კიდევ ხუთი წუთი ვადუღოთ და ქაფქირით ამოვალაგოთ.სუფრაზე ხინკალთან ერთად მივიტანოთ დაფქვილი პილპილი.
შეგიძლიათ მომზადებული ხინკალი, დაალაგოთ სათითაოდ სინზე და შედგათ ერთი საათით საყინულეში. შემდეგ მოათავსოთ საკვებ ცელოფანში და ისე შეინახოთ საყინულეში. როცა დაგჭირდებათ, გამოიღეთ, ცოტა ხანს დააყოვნეთ და მოხარშეთ.